2017 yılında Gürcistan’dan ülkemize giriş yapan ve ilk Artvin’in Kemalpaşa ile Hopa ilçelerinde görülen Kahverengi Kokarca’nın 6 yılda tüm Doğu Karadeniz Bölgesi’ne yayılarak başta fındık olmak üzere tarımsal ürünlerde verim kaybına neden olması ilgili kuruluşları harekete geçirdi. FAE Müdürü Dr.Aysun Akar, bu konuda önlem alınması çağrısı yaptı. Akar, yaptığı açıklamad, “Kahverengi kokarca fındık bahçelerinde meyvelere zarar vermekte olup, hasadın tamamlandığı bu dönemde bahçelerde zararlıya karşı ilaçlama yapılmamaktadır. Ancak Kahverengi kokarcanın bugünlerde evlere olan geçişinin mücadele için bir avantaja çevrilerek 2024 yılı popülasyonunun azaltılması gerekmektedir. Bunun için evlere, balkonlara, odunluklara gelen böceklerin toplanarak imha edilmesi büyük önem taşımaktadır.
İmha edilmeyen her dişi önümüzdeki yıl bir defada 28 adet olmak üzere, beslendiği bitkiye göre değişmekle birlikte toplamda 200 kadar yumurta bırakabilecektir. Evlere giren böceklerin süpürülüp ezilerek veya bir poşet içinde kapalı bırakılması gerekmektedir.”dedi.
KAHVERENGİ KOKARCA HAKKINDA KISA BİLGİ
Kahverengi kokarca Halyomorpha halys (Hemiptera: Pentatomidae) Doğu Asya kökenli istilacı bir zararlıdır. Ülkemizde ilk olarak 2017 yılında tespit edilen zararlı ekonomik olarak önem teşkil eden fındık, elma, şeftali, armut, domates, mısır, biber gibi birçok tarımsal üründe zarar yapabilmekte ve kısa sürede ana zararlı haline gelebilmektedir. Kışı geçirmek için ılık, korunaklı yerleri tercih etmesi nedeniyle tarımsal alanlardaki zararı yanında kentsel bir zararlı olarak da karşımıza çıkmaktadır. Eylül ayından itibaren tarım alanlarından evlerin balkonlarına, çatılarına, bacalara ve içine çok sayıda kahverengi kokarcaya göç etmeye başlamıştır. 2022 yılına kadar fındık üretim alanlarında sadece lokal olarak bazı noktalarda yüksek popülasyonları görülen zararlının, geçtiğimiz yıl eylül ayından itibaren pek çok noktada yüksek popülasyonlara ulaşmaya başladığı görülmektedir.
Zararlının ülkemizde ilk görülmesinin ardından ülkemiz için risk analizi hazırlanmış ve zararlıya karşı çalışmalara başlanmıştır. Bakanlığımız Tarım ve Orman İl Müdürlükleri tarafından zararlı popülasyonu Karadeniz ve Marmara Bölgesi’nde belirlenen illerde her yıl feromon tuzaklarla takip edilmektedir. Zararlının biyolojisi ve mücadelesi ile ilgili projeler yürütülmektedir. Kahverengi kokarca ile mücadele için teknik talimatı ve standart ilaç deneme metodu hazırlanmıştır. Bu doğrultuda mücadelede kullanılabilecek bazı insektisitler ruhsat almıştır. Bunun yanında anavatanı olan Doğu Asya ülkelerinde bu zararlıyı kontrol altında tutan bir yumurta parazitoitinin üretimi için Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü bünyesinde bir tesis kurulmuş olup, ilk parazitoit salımlarına 2023 yılında başlanmıştır.